ANKARA (AA) - Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı ve Sözcüsü İbrahim Kalın, Halep’teki son duruma ilişkin, "Sayın Cumhurbaşkanımız hem kamuoyu açıklamalarında hem de geri planda yürüttüğü diplomasiyle en azından şu cehennem ortamında insanların nefes alacağı bir ateşkes ve tahliye sürecinin önünü açmış oldu." dedi.
Kalın, TRT Haber’de katıldığı canlı yayında gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunarak, soruları yanıtladı.
Halep’ten sivillerin tahliye edilmesi ve ateşkesin sağlanması için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çok büyük gayretlerinin olduğunu belirten Kalın, "Şu anda uluslararası gözlemciler ve Birleşmiş Milletler (BM) gücü olmadığı için Halep’te büyük oranda sahadaki rejimin, askeri grupların, milis grupların yönlendirdiği bir süreç var. Bu süreç anbean takip ediliyor. ’Mutabakat sağlandı ve işler makul bir şekilde ilerler’ diye bekleyip rehavete kapılmamız söz konusu değil." değerlendirmesinde bulundu.
Sürecin kırılgan olduğunu anımsatan Kalın, temkini elden bırakmadıklarını belirterek, "Sayın Cumhurbaşkanımız hem kamuoyu açıklamalarında hem de geri planda yürüttüğü diplomasiyle en azından şu cehennem ortamında insanların nefes alacağı bir ateşkes ve tahliye sürecinin önünü açmış oldu." diye konuştu.
Kalın, Halep’te ateşkesin sağlanması, sivillerin tahliye edilmesi ve bunun izlenmesi için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanı sıra Başbakan Binali Yıldırım, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın da çalışmalar yaptıklarını aktardı.
- "Birinci hedefimiz sivillerin tahliyesi"
Birinci hedefin Doğu Halep’te sıkışan sivillerin tahliye edilmesi olduğunu vurgulayan Kalın, bu sabah itibarıyla yaklaşık 7 bin 500 kişinin bu bölgeden çıkarılarak, İdlib tarafına geçirildiğini kaydetti.
İdlib bölgesinde insani yardım anlamında bütün tedbirleri aldıklarını kaydeden Kalın, şunları söyledi:
"AFAD, Kızılay, STK’larımız, valiliklerimiz hepsi hem sınır bölgesinde hem de sınırın ötesinde barınma, gıda, tıbbi ihtiyaçlar gibi tedbirleri aldılar. Veysi Kaynak Bey oradaydı, Sağlık Bakanımız devrede, bu sabah itibarıyla 54 yaralı içeri alındı. Bunların tedavilerini İdlib’de yapmak mümkün değil, o yüzden onlar Hatay’daki hastanelere alındılar."
Halep ve Suriye’nin değişik bölgelerinden gelenlerin İdlib’de kalmalarını sağlamayı hedeflediklerini, bunun için de oraya muhtemelen ilave kamp kurmaları gerekeceğini anlatan İbrahim Kalın, bununla ilgili hazırlıkların sürdüğünü bildirdi.
İslam İşbirliği Teşkilatının (İİT) önümüzdeki hafta acil toplanacağını, BM Genel Kurulunun da acil gündemle toplanması için bir girişim olduğunu vurgulayan Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dün ABD Başkanı Barack Obama, önceki gün Almanya Başbakanı Angela Merkel ile görüştüğünü açıkladı.
Suriye konusunun, BM Güvenlik Konseyinde veto edilecek olsa da Genel Kurul’da görüşülmesinin bir farkındalık yaratacağına işaret eden Kalın, "Olup biteni tam manasıyla ortaya koymadan orada da bir çözüm olmayacak. Ama sahadaki dinamikler kırılgan, çok boyutlu, çok değişken. Temkinli bir şekilde süreci takip etmeye devam ediyoruz." dedi.
- "Savaşın, kavganın da bir asaleti vardır, bir kanunu vardır"
İbrahim Kalın sürecin sabote edilmesine ilişkin soruya şu karşılığı verdi:
"Savaş ortamında, çatışma ortamında rejim, onu destekleyen milis gruplar, onların arkasındaki bazı devletler, ’Buradan en fazla ne koparabiliriz’ kaygısıyla süreci sabote ediyorlar, akamete uğratıyorlar. Şu anda yapılan insanlık dışı bir şey. Zaten şu ana kadar yapılanlar insanlık dışıydı. Burada birinci amaç sivillerin oradan çıkması. Bunu engellemeye çalışmaları artık vahşetin, dehşetin, barbarlığın yeni bir boyutunu ifade ediyor. Artık Halep’te rejim kontrolü sağladı. Buradan çıkmak isteyen insanlar bırakın çıksınlar, İdlib’e gelsinler, rahat nefes alabilecekleri bir yere gelsinler. Savaşın, kavganın da bir asaleti vardır, bir kanunu vardır en azından buna riayet edersiniz."
Halep’te durumun bu noktaya gelmemesi için Türkiye olarak birçok girişimde bulunduklarını vurgulayan Kalın, Suriye’de siyasi bir geçiş sürecinin sağlanması için çalışmalarının süreceğini kaydetti.
Ateşkesin sağlanması ve tahliyelerin gerçekleştirilebilmesi için Rusya ve İran ile koordinasyon sağlandığını anlatan Kalın, "Anlaşma yapıldı, şimdi buna uyulması önemli." dedi.
- Putin’in sözleri
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Japonya ziyareti sırasında, "Suriye barış görüşmelerini sürdürmek için Astana’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir araya gelme konusunda mutabık kaldıklarına" ilişkin sözlerinin hatırlatılması üzerine Kalın, "Sayın Putin’in yaptığı teklif şu, ’Cenevre görüşmelerine ilave olarak, rejim temsilcileriyle muhalifleri bir araya getirecek bir ikinci kanal açalım, bir ikinci süreç başlatalım. Yine BM çatısı altında, BM ruhuna uygun bir şekilde." ifadesini kullandı.
Kalın, "Bu teklifin Rusya’dan gelmesi önemli, ’Belki sahadaki dinamikleri olumlu etkileyebilir’ düşüncesiyle biz de olumlu bakıyoruz. Bu Cenevre’ye alternatif değil, belki onun eş güdümünde bir süreç başlatılabilir." diye konuştu.
Bunun uzun bir süreç olacağını belirten Kalın, "Sayın Cumhurbaşkanımız da buna olumlu baktı, ’Bunun üzerine çalışalım’ dedi, Sayın Putin de bu sabah açıkladı. Bunun üzerinde çalışacağız ama acil olan Halep’teki çatışmaların durdurulması. Çatışmalar orada devam ederken, milis kuvvetler saldırılarını devam ettirirken, Astana’da, Cenevre’de veya başka bir yerde müzakereleri devam ettirmek anlamlı olmaz" değerlendirmesinde bulundu.
İbrahim Kalın, Fırat Kalkanı Harekatı’yla ilgili olarak sorulan soruya, "Sayın Cumhurbaşkanımızın kendisine özgü ifadesiyle, biz kendi göbek bağımızı kendimiz kesmek zorundayız burada. Bunu yaptık şu ana kadar ve o bölgede hakikaten hayat normale döndü. Cerablus’ta, Dabık’ta, Azez’de hayat normale döndü. El Bab’daki operasyon da planlandığı gibi devam ediyor." karşılığını verdi.
DEAŞ’ın 2003 Amerikan işgalinden sonra Irak’ta ortaya çıktığını hatırlatan Kalın, "DEAŞ’ı ortaya çıkaran sebepler ne idiyse bugün yaşamasına, yarın belki başka şekillerde ortaya çıkmasına sebep olacak unsurlar da aynı şeyler" dedi.
- "Avrupa adeta göz yumdu"
DEAŞ’ın Irak’la sınırlı bir terör örgütüyken kendisine bir "hayat suyu" bulduğunu, yapılan haksızlıkları, zulümleri istismar ederek kendi terör ideolojisini Irak’ın sınırları dışına taşıdığını anlatan Kalın, "Birçok Avrupa ülkesi kendi içlerindeki radikallerden kurtulmak için onlara yol verdi. ’Gidin Ortadoğu’da DEAŞ’la ne yapıyorsanız yapın, yeter ki buralara gelmeyin’ dediler." diye konuştu.
O dönemde "Yabancı savaşçılar Türkiye üzerinden, Suriye’ye geçiyor" şeklinde haksız ithamlar olduğuna vurgu yapan Kalın, şöyle devam etti:
"Avrupa ülkesinin bir vatandaşı DEAŞ’a katılmak için yola çıktı. Siz bunu Berlin’de, Paris’te, Londra’da, Brüksel’de durdurmuyorsunuz. Uçağa binerken hiçbir tedbir almıyorsunuz. Bu adam, Türkiye’ye indiği zaman bir istihbarat paylaşmıyorsunuz. Türkiye’ye her yıl 30-35 milyon turist geliyor. Hangi Belçika, Hollanda vatandaşının ne niyetle geldiğini biz nereden bileceğiz? Varsa elinizde bir istihbarat paylaşırsınız, bunun gereği yapılır. Bunu da yapmadılar. Adeta göz yumdular."
- "Önemli olan insanların gönlünü kazanabilmek"
Başika Kampı’nda eğitilen 5 bin kişinin, DEAŞ karşıtı Musul operasyonunda fiilen savaştığına dikkat çeken Kalın, "Biz bu katkıyı sağladık, sağlamaya da devam ediyoruz. Ama bakın eğer, Musul’da, Telafer’de, Sincar’da hata yapılırsa, mesela Haşdi Şabi Telafer’e girerse ya da PKK Sincar’da fiili bir durum yaratıp başka isimler adı altında bir operasyona girişirse DEAŞ’a bu insanları mecbur eden şartlar tekrar geri döner. Önemli olan Musul’a askeri olarak girmeden önce insanların gönlünü, aklını kazanabilmek." değerlendirmesini yaptı.
Iraklılarla iyi bir temas trafiğinin olduğunu aktaran Kalın, en son Başbakan Binali Yıldırım’ın Irak Başbakanı Haydar el-İbadi ile iyi bir görüşmesi olduğunu bildirdi.
Mezhep çatışmaları bağlamında Şii Türkmenlerle Sünni Türkmenleri karşı karşıya getirme projelerinin hayata geçirildiğini kaydeden Kalın, Halep’te yaşananları ısrarla bu noktaya çekmek isteyenler ve "Buradan yeni bir mezhep savaşı çıkartabilir miyiz?" diye çalışanların varlığına dikkat çekti.
- "Bölgenin kendi imkanlarıyla ayağa kalkması istenmiyor"
Mezhep savaşlarının bir felaket olacağına ve buna karşı herkesin teyakkuz halinde bulunması gerektiğine işaret eden Kalın, şöyle konuştu:
"Herkesin bu büyük oyunu görmesi lazım. Bölgesel güç mücadelesi adı altında, ’Şurası benim kontrolümde olsun’ kavgasını veriyorum zannedenler, daha büyük bir oyunun parçası olduğunu belki göremiyorlar. Bu mezhep çatışması, yeri geldiğinde etnik çatışma, bütün unsurlar bölgeyi tamamen zayıflatmaya yönelik bir başka üst aklın oyunları. Buna karşı uyanık olmak lazım."
Arap Baharı başladığında dünyadaki umudu anımsatan Kalın, "2012-2013’ten itibaren bunu tersine çevirmeye başladılar. Özellikle Suriye bağlamında netice ortada." dedi. Bölgenin kendi imkanlarıyla ayağa kalkmasının istenmediğini ifade eden Kalın, "Bu böyle diye biz kendi irademizden vazgeçecek değiliz." diye konuştu.
Acılı ve sancılı bir süreçten geçildiğini ancak bunun kimseyi daha büyük hatalar yapmaya sevk etmemesi gerektiğini vurgulayan Kalın şunları kaydetti:
"Tam tersine, yeri geldiğinde acıyı bağrımıza basıp, bütün bölgenin geleceğini düşünen politikalar geliştirmemiz lazım. Yoksa bütün bölge bir felakete sürüklenecek ve bundan herkes kaybedecek. Bugün rejimin Halep’i ele geçirmesi, orada kontrolü sağlaması her şeyin bittiği anlamına gelmiyor. Orada, Suriye meselesini çözen bir konu değil. O mesele aynı çıplaklığıyla ve canalıcığıyla, o yakıcı yapısıyla aynen ortada durmaya devam ediyor."
Kaynak: Anadolu Ajansı
