Dünya genelinde soğuk savaş döneminin ardından askeri harcamalar azalırken, son yıllarda bu eğilim tersine döndü. Askeri harcamaların Gayri Safi Milli Hasıla'ya (GSMH) oranı yüzde 4'ün üzerinde olan ülke sayısı 2005'te 13 iken, geçen yıl bu sayı 20'ye çıktı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) askeri harcamalara yönelik raporunda, 167 ülkenin geçen yılki askeri harcamalarının GSMH'ye oranlarına, başka bir deyişle ekonomiler üzerindeki askeri yükün ağırlığına ilişkin değerlendirmelerde bulunuldu.
Rapora göre, dünya genelinde çoğu ülkede, soğuk savaş döneminin ardından ekonomilerdeki askeri yükler aşağı yönlü bir trend izledi. Bu eğilim son yıllarda ise tersine dönmeye başladı. Geçen yıl değerlendiremeye alınan ülkelerin yüzde 55'inde askeri harcamalar, GSMH'lerin yüzde 1,5'in altında kaldı.
Buna karşın 20 ülkede askeri yükün GSMH'ye oranı yüzde 4'ün üzerinde gerçekleşti, bu ülkelerin 9'u Orta Doğu ülkelerinden oluştu. Bölgesel farklılıklar yanında nüfus büyüklükleri açısından da çeşitlilik gösteren bu ülkeler arasında, 3 milyon nüfusa sahip Ermenistan da 143 milyon kişinin yaşadığı Rusya da bulunuyor. Yapılan askeri harcamanın miktarı ise 471 milyon dolar ile 80,8 milyar dolar arasında değişiyor.
Bu ülkelerin 2'si aynı zamanda en fazla askeri harcama yapan ilk 15 ülke arasında yer alıyor. İki ülkeden Suudi Arabistan, askeri harcamalar için geçen yıl 80,8 milyar dolar ve Birleşik Arap Emirlikleri ise 22,8 milyar dolarlık kaynak kullandı.
Askeri harcamaların ekonomiler üzerindeki ağırlığı Afrika'da da kendisini gösteriyor. Söz konusu 20 ülkeden 7'si Afrika'da yer alıyor. Ermenistan, Azerbaycan, Rusya, Myanmar listede kendine yer buluyor.
Askeri harcamaların GSMH'ye oranı yüzde 4'ün üzerinde olan ülke sayısı 2005'te 13 iken, geçen yıl bu sayı 20'ye çıktı. Söz konusu ülkeler, Umman, Suudi Arabistan, Güney Sudan, Çad, Libya, Kongo Cumhuriyeti, Cezayir, İsrail, Angola, Birleşik Arap Emirlikleri, Azerbaycan, Namibya, Rusya, Lübnan, Myanmar, Ermenistan, Irak, Bahreyn, Yemen ve Suriye'den oluştu.
Söz konusu 20 ülkeden 11'inde 2013 ya da 2014'te savaş veya askeri çatışma yaşandı.
Rapora göre, Türkiye'de askeri harcamaların GSMH'ye oranı ise geçen yıl yüzde 2,2 olarak gerçekleşti.
ÇATIŞMALAR SİLAHLANMAYI TETİKLİYOR
Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı ve Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu Başkan Yardımcısı Kamer Kasım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, soğuk savaş döneminden sonra sorun yaşanan coğrafyalarda dondurulmuş çatışma ya da iç çatışma yaşayan devletlerin hızla silahlandıklarını söyledi.
Bu sürecin soğuk savaş bitmeden Irak'ın Kuveyt'i işgali ile başladığına işaret eden Kasım, daha sonra Körfez ülkelerinin silahlanmaya yöneldiğini belirtti.
Afrika'daki çatışmaların da bu bölgedeki ülkeleri silahlanmaya ittiğini dile getiren Kasım, gelinen noktada 20 ülkenin GSMH'lerinin yüzde 4'ünden fazlasını silahlanmaya ayırdığını vurguladı. Kasım, "Bu durum Avrupa ülkelerine bakınca bir çelişki. Avrupa ülkelerinde ise bu oranda azalma söz konusu" dedi.
ENERJİ GELİRLERİ SİLAHLANMAYA GİTTİ
Körfez ülkelerinin uzun süre enerji fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeniyle ciddi birikim yaptıklarını ama bu kaynakları büyük oranda silahlanma ve savunma sistemlerine ayırdıklarını ifade eden Kasım, şunları kaydetti:
"Kafkasya ve Rusya'ya bakıldığında Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle Azerbaycan, GSMH'den önemli bir payı silahlanmaya ayırıyor. Ermenistan da söz konusu toprakları elinde tutabilmek için ekonomik durumu kötü olmasına rağmen silahlanıyor. Bölgedeki diğer ülkelerde de dondurulmuş çatışma durumu olduğundan silahlanma çabaları sürüyor.
Suudi Arabistan bugün İran'dan tehdit algılıyor. Yemen sorununun bu hale geleceği belliydi. Yemen, Suriye, Irak'taki sorun ve istikrarsızlık devam ettiği takdirde Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri, toprak bütünlüklerini muhafaza edebilmek ve gelebilecek ani saldırıya karşı kendilerini koruyabilmek için silahlanma zorunda hissediyorlar. Yakın gelecekte bu tablo değişmeyecektir."
Kaynak : AA
En Çok Okunan Haberler
