Takvimler 26 Şubat 1992’yi gösteriyordu. Daha sonradan ‘Hocalı Katliamı’ diye anılacak olan ve tarihe kara bir leke olarak düşecek olan olay tam da o gün yaşandı. Katliamın üzerinden yıllar geçti fakat unutulmadı. Hocalı Katliamı’nın yıl dönümünde, tüm öldürülenler tekrar hatırlanıyor.

Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında 23 yıl önce bugün neler yaşandı? 1988’de başlayan Azeri ve Ermeni halkı arasındaki Karabağ Savaşı devam ediyordu. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Dağlık Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisindeki Hocalı kasabası, Ermeni güçleri için önemli bir askerî hedef niteliği taşıyordu. 
Azeri resmî kaynaklarına göre, 1992 yılında Ermeni güçleri 25 Şubat’ı 26 Şubat’a bağlayan gece Hocalı kasabasının giriş ve çıkışını kapadılar. 83 çocuk, 106 kadın ve 70’den fazla yaşlı dahil olmak üzere toplam 613 Azeri vahşice öldürüldü, toplam 487 kişi ağır yaralandı.

SSCB’nin dağılma aşamasının hızla sürdüğü o dönemde, ordunun çoğu Ermeni askerlerden oluşuyordu. Ermenilerin dışında, Rus askerler de Alay’da görevliydi.

Dağlık Karabağ bölgesi için Azeri ve Ermeni halkı arasında 1988’de başlayan Karabağ Savaşı sürerken, Ermeniler bölgenin bir kasabası olan Hocalı’da hakimiyeti ele geçirmek amacıyla Hocalı’ya ilerlemeye başladı.

Ermeniler, Hocalı kuşatmasıyla, sivil halkın kaçabileceği tek bir istikamet bırakmıştı: Doğu tarafı. Çok az sayıda kişinin kullandığı Kuzeydoğu hattını saymazsak, sivillerin bir kısmı doğu koridorunu kullanarak Hocalı’dan ayrılmak istedi. Ancak o yolda, Azerileri Ermeni askerler bekliyordu. Sivillerin yanındaki silahlı güçler karşılık vermeye çalışsa da, sivillerle birlikte tamamı açılan ateş sonucu öldü.

Hocalı kuşatmasından kaçamayan Azeriler, belki de yakın tarihin gördüğü en acımasız, en vahşi katliamlardan birine maruz kaldılar...

Ermeniler, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1991’in son günlerinde ablukaya aldıkları, bölgenin tek havaalanına sahip ve stratejik önem taşıyan Hocalı’yı ele geçirmek için harekete geçti. Aylar süren saldırılarını 1992’nin 25 Şubat’ında yoğunlaştıran Ermeniler, gece, Sovyet ordusunun o zaman Hankendi’de bulunan 366. Motorize Alayı’nın da yardımıyla üç koldan saldırdı.

Ermeniler, sivilleri toplu şekilde katletti, esirlere acımasızsa işkence yaparak 20. yüzyılın en kanlı katliamlarından birine imza attı. 7 bin kişinin yaşadığı Hocalı’da savunmasız durumdaki 106’sı kadın, 70’i yaşlı, 63’ü çocuk 613 Azerbaycan vatandaşı hayatını kaybetti.

Katledilenlerin adli tıp muayeneleri ve şahit ifadeleri, Hocalı sakinlerinin kafa derisinin soyulması, kurak, burun, cinsel organlarının kesilmesi, gözlerin çıkartılması gibi kadın, yaşlı ve çocuk ayrımı yapılmaksızın akıl almaz işkencelere maruz kaldığını açıkça kanıtlıyor. Katliam kurbanları arasında boynu vurularak, yakılarak katledilenlerin yanı sıra karnı süngülenen hamile kadınlar da var. O dönemde çekilen görüntüler ve fotoğraflar da katliamın büyüklüğünü ortaya koyuyor.

Ermenilere!

Behey satılmış, behey sütü bozuk,
Türk’ün merhametini bilir misin? 
Ettiğin rezillik, attığın kazık,
Sen Türk’ün sabrını hiç bilir misin? 

Türkler soy kırım yapmadı, yapmaz da,
Senin gibi, vatanını satmaz da,
Cana eşit bakar, düşmanca bakmaz da,
Türk’ün bu inancını bilir misin? 

Bayrağımı çiğniyor, atıyorsun,
Ne kadar çok çamura batıyorsun,
Sen, kendi vicdanını satıyorsun,
Türk’ün cesaretini bilir misin? 

Dünyada binlerce toplu mezarlar,
Ermeni’yi tarihler; "katil” yazarlar,

Türkler dünyada dürüstçe gezerler,

Türk’ün yiğitliğini bilir misin? 


Oku tarihleri, gir arşivlere,
Ermeni’nin yaptığını gör hele,
Genci, yaşlıyı öldürmüş rastgele,

Sen, Türk’ün şamarını bilir misin? 


Karınları deşmiş, gözleri oymuş,

Namert hepsi, Türk’ü arkadan vurmuş,

Kardeşliği yok etmiş, pusu kurmuş,

Sen, Osmanlı tokadı bilir misin?

 

Türk’üm, Müslümanım Elhamdülillah,

Düşmana dersini veririm, billah,

El ele verdiğimizde inşallah,

Haine ettiğimiz bilir misin?