Türkiye’nin aktif büyüklüğü en yüksek 10 mevduat bankası, 2021 yılında 70,5 milyar lira kâr elde ederken, ekonomiye 4 trilyon liranın üzerinde destek sağladı.
AA muhabirinin bankaların konsolide olmayan finansal tablolarından derlediği bilgiye göre, Türkiye’nin en büyük 10 mevduat bankasının 2021 yılında aktif toplamı 7,3 trilyon liraya ulaştı. 2020 yılına göre ilgili bankaların aktif büyüklüğü yüzde 49,2 artış gösterdi. 2020 yılında en büyük 10 bankanın aktif toplamı 4 trilyon 881 milyar lira düzeyinde bulunuyordu.
Ziraat Bankası, geçen yıl sonu itibarıyla 1 trilyon 371 milyar lira ile sektörün en büyük aktifine sahip bankası unvanını korudu. 2020 yılında 942,6 milyar lira olan bankanın aktifi büyüklüğü, 1 yıllık sürede yüzde 45,4 artış gösterdi.
Sektörün en yüksek ikinci aktifine sahip banka VakıfBank oldu. VakıfBank, 2021 yılında aktifini yüzde 44,1’lik artışla 1 trilyon 7 milyar liraya taşıdı. Böylece aktif büyüklüğü 1 trilyon lirayı aşan ikinci banka unvanını aldı.
İş Bankası ise 926,7 milyar liralık aktifle sektörün üçüncü büyük bankası olurken, özel bankalar arasında ise ilk sırada yer aldı. İş Bankası’nın aktif büyüklüğü söz konusu dönemde yüzde 56 arttı.
Halkbank 901,2 milyar liralık aktif büyüklükle 4’üncü sırada yer alırken, bu bankayı 757,8 milyar lira ile Garanti BBVA, 736,8 milyar lirayla Yapı Kredi, 708,9 milyar lirayla Akbank, 371,4 milyar lirayla QNB Finansbank, 308,9 milyar lirayla DenizBank ve 194,1 milyar lirayla TEB izledi.
Son bir yılda aktif büyüklüğü en fazla artan banka yüzde 63,4 ile QNB Finansbank oldu.
Kredi desteği 4,1 trilyon lirayı aştı
Bankalar, salgın dönemi başta olmak üzere faaliyetleri gereği reel sektöre, KOBİ’lere, esnafa ve tüketicilere kredi imkanlarını kesintisiz sundu. 2021 yıl sonu itibarıyla en büyük 10 bankanın kredi desteği 4 trilyon 118,3 milyar liraya ulaştı.
Geçen yıl sonu itibarıyla kredi desteği en yüksek banka 778,4 milyar lirayla Ziraat Bankası oldu. Bankanın, 2020 yılına göre kredi stokundaki artışı yüzde 29,6 oldu. Ziraat Bankası’nın ardından kredi stoku en yüksek bankalar 592 milyar lirayla VakıfBank, 539,6 milyar lirayla Halkbank, 514,2 milyar lirayla İş Bankası ve 424,9 milyar lirayla Garanti BBVA oldu.
Söz konusu dönemde kredi stoku en fazla artanlar bankalar yüzde 42,4 ile QNB Finansbank, yüzde 40,7 ile İş Bankası ve yüzde 40,2 ile DenizBank şeklinde sıralandı.
Kamu bankalarının 2021 yıl sonu itibarıyla kredi stoku 1,9 trilyon liraya, özel bankaların ise 2,2 trilyon liraya ulaştı. Böylece 10 büyük bankanın toplam kredi stokunun yüzde 46,4’üne kamu bankaları, yüzde 53,6’sına özel bankalar sahip oldu.
Mevduat toplamı 4,6 trilyon lirayı aştı
Bankaların en büyük fon kaynağı durumundaki mevduatlar da 2021 yılında 4,6 trilyon liranın üzerine çıktı. Sektörün 10 büyük bankasının mevduat toplamı 2020 yılına göre yüzde 51,3 arttı.
Ziraat Bankası, 949,7 milyar liralık mevduatla sektörün lideri olarak konumunu sürdürdü. Son bir yılda bankanın mevduat toplamı yüzde 50,6 yükseldi. Sektörün en yüksek ikinci mevduatına sahip bankası 625,9 milyar lira ile Halkbank olarak kayıtlara geçti. Bu bankayı 595,6 milyar lira ile İş Bankası, 590,9 milyar lira ile VakıfBank, ve 513 milyar lira ile Garanti BBVA takip etti.
Son bir yılda mevduat hacmi en fazla artış gösteren bankalar yüzde 73,8 ile QNB Finansbank, yüzde 61,5 ile İş Bankası ve yüzde 59,6 ile Garanti BBVA oldu.
Dört bank kârda 10 milyar lira sınırını aştı
Türkiye’nin en büyük 10 mevduat bankasının 2021 yıl sonu itibarıyla özkaynak büyüklüğü bir önceki yıla göre yüzde 11,9 artışla 476,5 milyar liradan 533,5 milyar liraya yükseldi. Ziraat Bankası 67,1 milyar liralık özkaynakla zirvedeki yerini korurken, bu bankası 86,9 milyar lira ile İş Bankası, 78,9 milyar lira ile Garanti BBVA, 76 milyar lira ile Akbank ve 63,5 milyar lira ile Yapı Kredi takip etti.
2021 yılında İş Bankası elde ettiği 13,5 milyar liralık kârla listenin ilk sırasında yer aldı. Bir önceki yıla göre kârını yüzde 97,7 artırmayı başaran İş Bankası’nı 13,1 milyar lira ile Garanti BBVA, 12,1 milyar lira ile Akbank ve 10,5 milyar lira ile Yapı Kredi izledi. Sırasıyla bu bankaların kâr artışı yüzde 109,6, yüzde 93,5 ve yüzde 106,5 oldu.
Sektörün en büyük aktifine sahip bankası olan Ziraat Bankası ise 6,3 milyar lira kâr elde etti. Bankanın bir önceki yıla göre kârı ise yüzde 19,6 azaldı.
VakıfBank, geçen yıl 4,2 milyar lira kâr sağlarken, yıllık bazda kârı yüzde 16,7 düşüş gösterdi. Halkbank da kârı gerileyen diğer bir banka oldu. Geçen yıl 1,5 milyar lira kâr elde eden Halkbank, 2020 yılına kıyasla yüzde 42 seviyesinde kârında düşüş yaşadı.
Geçen yıl QNB Finansbank, 3,9 milyar lira, DenizBank 3,5 milyar lira ve TEB 1,9 milyar lira kâr elde etti. Bu bankaların kâr artışları sırasıyla yüzde 43, yüzde 97,8 ve yüzde 62,5 oldu.
Söz konusu en büyük 10 mevduat bankasının 2021 yılı toplam kârları değerlendirildiğinde, kamu bankaları yaklaşık 12 milyar lira, özel bankalar 58,5 milyar lira kâr elde etti. Böylece 70,5 milyar liralık kârın yüzde 17’sine kamu bankaları, yüzde 83’üne özel bankalar sahip oldu.
Özkaynakların güçlendirilmesi ve ekonomik büyüme için yüksek kâr önemli
Bankacılık analistleri, geçen yıl döviz kurlarında yaşanan artışla birlikte bilançodaki yabancı para kalemlerde yükseliş görüldüğünü belirtti. Özellikle YP mevduat ve YP kredi tarafındaki genişlemede döviz kurlarındaki artışın etkisinin göz önünde bulundurulması gerektiğini söyleyen analistler, kamu bankalarının kârının 2020 yılına kıyasla azalmasına dikkati çekti.
Analistler, özellikle yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını döneminde kamu bankalarının reel sektörü ve hane halkını destekleyici önemli paketler açıkladığını anımsattı. Kamu bankalarının salgın döneminde kredi kanallarını açık tuttuğunu vurgulayan analistler, reel sektöre, KOBİ’lere, esnafa ve tüketicilere uygun maliyetli krediler veren kamu bankalarının, salgın döneminde kârı öncelemediğini, sanayide çarkların dönmesini, esnafın faaliyetlerini sürdürebilmelerini ilk sıraya koyduğunu söyledi.
Kamu bankalarının salgın döneminde ellerini taşın altına koyduklarının altını çizen analistler, uygun maliyetli kredilerin etkilerinin salgının ikinci yılında da sürmesi sebebiyle kamu bankalarının kârlarının geçmiş yıl ortalamalarının altında kaldığını ifade etti.
Analistler, bankaların faaliyetlerinden kâr elde edilip bünyede bırakılması ve sermayedarın ilave para koymasıyla ancak özkaynaklarını güçlendirebildiklerini söyledi.
Özel bankaların kârlarını ikiye katlamalarının hem özkaynaklarını güçlendirmesi hem de ekonomik büyümeye potansiyel destek vermesi açısından çok önemli olduğunu vurgulayan analistler, kamu bankalarının da gelecek dönemde sermaye artırımlarını gerçekleştirecek olmasının salgını olumsuz etkilerini bertaraf etmek için önemli olacağını ifade etti.
Bankacılık analistleri, kamu bankalarının yapacağı 48,6 milyar liralık sermaye artırımının bankaların sağlamlığını daha da artıracağını dile getirdi.
2020 ve 2021 yıllarında aktif toplamı en yüksek 10 büyük mevduat bankasını kredi stoku, mevduat hacmi, aktif toplamı, özkaynak büyüklüğü ve dönem kârı şöyle (bin TL):
2020 2021
Bankalar Aktif Toplam Mevduat Kredi Özkaynak Kâr Aktif Toplam Mevduat Kredi Özkaynak Kâr
Ziraat Bankası 942.601.264 629.874.208 600.659.960 93.278.260 7.825.019 1.370.890.268 948.686.615 778.403.889 97.099.759 6.291.309
VakıfBank 698.897.118 414.043.543 439.487.416 46.484.658 5.010.456 1.007.213.697 590.943.387 592.009.871 51.952.740 4.175.464
İş Bankası 593.902.432 368.876.491 365.521.602 67.781.452 6.810.917 926.569.024 595.628.376 514.208.750 86.839.291 13.467.895
Halkbank 680.026.095 457.286.295 449.745.215 42.930.504 2.600.045 901.216.593 625.904.471 539.588.028 43.500.355 1.507.729
Garanti BBVA 492.797.820 321.511.595 315.084.523 62.081.723 6.238.003 757.801.863 513.239.557 424.854.600 78.902.970 13.073.306
Yapı Kredi 459.694.058 254.280.156 292.225.424 47.564.471 5.079.518 736.769.766 401.095.416 406.267.467 63.484.178 10.489.758
Akbank 446.100.801 268.570.195 253.318.528 62.918.993 6.267.167 708.911.295 413.260.734 353.371.830 75.954.951 12.125.908
QNB Finansbank 227.243.695 130.559.731 149.358.452 19.212.768 2.746.899 371.369.241 226.923.219 212.743.754 22.144.060 3.928.114
DenizBank 199.255.736 123.366.215 135.018.497 22.888.752 1.793.225 308.719.464 186.841.252 189.320.678 28.856.915 3.546.918
TEB 140.048.042 93.773.478 82.932.090 11.409.851 1.177.314 194.057.022 131.839.249 107.567.055 13.617.819 1.912.898
TOPLAM 4.880.567.061 3.062.141.907 3.083.351.707 476.551.432 45.548.563 7.283.518.233 4.634.362.276 4.118.335.922 562.353.038 70.519.299
