Çin'de "bölücülük" suçlamasıyla tutuklanan Uygur akademisyen İlham Tohti, hakkında görülen davanın ilk gününde yöneltilen suçlamaları reddetti.
Çin'de "bölücülük" suçlamasıyla tutuklanan Uygur akademisyen İlham Tohti, hakkında görülen davanın ilk gününde yöneltilen suçlamaları reddetti.
Hong Kong medyasında yer alan haberlere göre, Tohti'nin bölücülük başta olmak üzere tüm suçlamaları reddettiği kaydedildi.
Tohti'nin avukatı Liu Şiaoyüen'in aktardığı bilgiye göre, Urumçi Orta Halk Mahkemesi'nde görülen davada Tohti "bölücülüğe karşı olduğunu" vurguladı. Liu, müvekkilinin Sincan bölgesiyle ilgili kültürel ve yasal konular hakkında değerlendirmeleri bulunduğunu, ülkenin bölünmesine karşı olduğunu ifade etti.
Duruşma sırasında polisin bölgeyi ve mahkeme çevresindeki sokakları çok uzak noktalardan itibaren kapattığı ifade edildi. Basın mensupları başta olmak üzere birçok yabancı gözlemcinin de bölgeye alınmadığı kaydedildi.
Tohti hakkındaki davanın görüşülmesinin iki gün daha sürmesi bekleniyor. Duruşmaların ardından mahkemenin bir açıklama yapıp yapmayacağı bilinmiyor. Mahkeme yetkilileri bilgilendirmede bulunmazken, mahkemenin telefonlarına da ulaşılamıyor.
İlham Tohti'nin duruşmasına kardeşleriyle birlikte eşi Guzaili Nur'un da katıldığı ifade edildi. Guzaili Nur, Tohti'nin hakkındaki suçlamaları reddettiği ve sakin gözüktüğünü söyledi. Tohti'nin ülkesine ve herhangi bir gruba asla karşı olmadığını vurgulayan Nur, onun asla bölücülük yapmadığını aktardı.
ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkelerden en az dokuz kişilik Batılı bir diplomat heyetinin duruşmayı izlemek istediği ancak içeriye alınmadığı belirtildi. İnsan Hakları İzleme Örgütü yetkilileri, Tohti’nin suçlu bulunması durumunda 15 yıl ya da ömür boyu hapis cezasıyla karşı karşıya kalabileceğini ifade ediyor.
Pekin'deki Minzu Üniversitesinde ekonomi profesörü olan 45 yaşındaki Tohti, "muhalif tutumu nedeniyle" daha önce de birkaç kez polis tarafından gözaltına alınmıştı. Tutuklamanın ardından Batı dünyası, Tohti'nin insan hakları ve özgürlükleri kapsamında serbest bırakılması için çağrıda bulunmuştu.
Çin Dışişleri Bakanlığı, bu açıklamalardan memnun olmadıklarını belirterek, ABD başta olmak üzere Batı'ya "Çin'in iç meseleleriyle alakalı söylemleri bırakması" yönünde çağrı yapmıştı.
Ülkenin kuzeybatısında bulunan Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'deki bir gözaltı merkezinde tutulan Tohti, "bölücü fikirler yaymak, bölücü faaliyetler içinde bulunmak ve etnik düşmanlığı körüklemekle" suçlanıyor.
Uygur akademisyen İlham Tohti
Ekonomi Profesörü Tohti, 2005 yılında kurduğu ''Uygur Online'' sitesiyle, Uygurların sosyal ve kültürel meselelerini ele alan ve Çin'in Uygurlara uyguladığı politikaları eleştirildiği bir sosyal platform oluşturmuştu. ''Uygur Online'', 15 Mayıs 2008 tarihinde Pekin yönetimi tarafından kapatıldı.
Özgür Asya Radyosu ile 2009 yılında yaptığı röportajda Tohti, Çin hükümetinin Han etnik grubuna ait Çinlileri Sincan Uygur Bölgesi'ne göç etmeyi teşvik eden politikasını eleştirerek Uygurlular arasında işsizliğin arttığını belirtmiş ve olayın akabinde Pekin yönetimi Tohti'ye medyaya konuşma yasağı koymuştu.
Tohti, internet üzerinden yayımladığı makalelerinde, etnik grupları kışkırtmak suçlamasıyla 2009 ve 2011 yıllarında gözaltına alınmış ve Eylül 2011'de Minzu Üniversitesi'nde ders vermeyi bırakmıştı. Tohti, Pekin Uluslararası Havalimanı'ndan 2013 yılında kızı ile ABD'ye gitmek istemiş ancak Çinli yetkililer tarafından durdurularak yurt dışına çıkışına izin verilmemişti.
Tohti'nin 15 Ocak 2014'te ''kanunları ihlal ettiği'' gerekçesiyle gözaltına alındığını savunan Pekin yönetimi, Tohti'nin suçunun içeriğine ve nerede tutulduğuna ilişkin ayrıntı vermemişti. Sonrasında Tohti'nin, Urumçi'de bir gözetim merkezinde tutulduğu açıklanmıştı.
Uygur akademisyenin gözaltına alınmasının ardından ülke basınında konuya yer veren tek yayın kurumu olan resmi Global Times gazetesi ise Tohti'nin, "hükümet politikalarını eleştirerek bölücülük yapmayı hedeflediği" yorumunda bulunmuştu.
Ülkenin kuzeybatısında bulunan Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'deki bir gözaltı merkezinde tutuklu bulunan Tohti, "bölücü fikirler yaymak, bölücü faaliyetler içinde bulunmak ve etnik düşmanlığı körüklemekle" suçlanıyor.
